Ćwiczenia oddechowe i gimnastyka buzi i języka
Bajki logopedyczne
Normy rozwoju mowy dla poszczególnych grup wiekowych
Okres rozwoju mowy | Wiek dziecka | Charakterystyka rozwoju mowy | Kiedy skonsultować się z logopedą? |
Okres melodii | Do końca 1 r.ż. | Pojawiają się formy wokalne, poprzedzające rozwój mowy właściwej (krzyk, głużenie- ok. 2-3 m.ż., gaworzenie- ok. 6 m.ż., i echolalia- ok. 9 m.ż.) oraz mimika i pantomimika, za pomocą których dziecko sygnalizuje swoje potrzeby biologiczne. |
|
Okres wyrazu | od 1 do 2 r.ż. | Wyrazy- sygnały reprezentują całą wypowiedź. Czynnikiem różnicującym znaczenie wypowiedzi są elementy prozodyczne (melodia, akcent, rytm). Pojawiają się również onomatopeje. Dziecko potrafi wypowiadać wszystkie samogłoski z wyjątkiem nosowych ("ą", "ę"). Pojawiają się spółgłoski: m, p, p', b, t, d, n, ń, k, k', ś, ć, czasami także ź i dź, pozostałe spółgłoski są zwykle zastępowane łatwiejszymi. Grupy spółgłoskowe są upraszczanie, dziecko często wypowiada jedynie pierwsze sylaby wyrazów lub same końcówki (pepe- pępek). Pod koniec tego okresu pojawiają się pierwsze wypowiedzi dwuwyrazowe, np. "mama da". |
|
Okres zdania | od 2 do 3 r.ż. | W tym okresie zaczynają się wykształcać kategorie gramatyczne, gwałtownie rośnie liczba słów, ustala się system fonologiczny. Wypowiedzenia są jednak niezgodne z normą językową, a realizacja fonemów jest reprezentowana często przez nieadekwatne głoski. Pod koniec tego okresu dziecko wymawia zwykle wszystkie samogłoski (w tym nosowe), wszystkie spółgłoski wargowe (p, p', b, b', m, m'), wargowo-zębowe (f, f', w, w'), środkowojęzykowe ( ś, ź, ć, dź, ń), tylnojęzykowe zwarte (k, k', g, g'), oraz ch, t, d, n, l, l', ł, j. Niekiedy pojawiają się również głoski szeregu syczącego (s, z, c, dz), a sporadycznie nawet szumiącego (sz, ż, cz, dż). Pozostałe głoski są zastępowane przez inne, grupy spółgłoskowe są upraszczane, występują reduplikacje ("kaka"), powtórzenia ("da-da-da"), opuszczenia sylab ("molot"), przestawki ("lapasol"), augmentatywa ("glucha"), zniekształcenie wyrazów ("ogiglafa"- fotografia). |
|
Okres swoistej mowy dziecięcej | od 3 do 7 r. ż. | Podstawowym środkiem porozumiewania się dziecka w wieku przedszkolnym są zdania, jednak zasady ich budowania nie są jeszcze w pełni ukształtowane. Stąd zjawiska takie jak kontaminacje ("odkluczyć drzwi"), przestawki ("kordła"), neologizmy ("czesowaczka"), agramatyzmy i inne. Stopniowo mowa upodabnia się coraz bardziej do mowy ogólnej. Ok. 4 roku życia utrwalają się spółgłoski syczące (s, z, c, dz). Zwykle między 4 a 5 rokiem życia pojawia się głoska "r", jak również ustalają się spółgłoski szeregu szumiącego (sz, ż, cz, dż). Między 5 a 6 rokiem życia dziecko powinno wymawiać prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego. | Z dzieckiem czteroletnim, gdy:
Z dzieckiem pięcioletnim i starszym, gdy:
|