Ćwiczenia oddechowe i gimnastyka buzi i języka


Bajki logopedyczne













































































Normy rozwoju mowy dla poszczególnych grup wiekowych


Okres rozwoju mowy
Wiek dziecka
Charakterystyka rozwoju mowy
Kiedy skonsultować się z logopedą? 
Okres melodii

Do końca 1 r.ż.

Pojawiają się formy wokalne, poprzedzające rozwój mowy właściwej (krzyk, głużenie- ok. 2-3 m.ż., gaworzenie- ok. 6 m.ż., i echolalia- ok. 9 m.ż.) oraz mimika i pantomimika, za pomocą których dziecko sygnalizuje swoje potrzeby biologiczne. 
  • gdy dziecko ok. 5 m.ż. komunikuje się tylko przy pomocy płaczu;
  • gdy roczny maluch porozumiewa się tylko za pomocą gestów, nie wykonuje prostych poleceń;
  • gdy rozwój mowy dziecka nagle się zatrzymał;
Okres wyrazu
od 1 do 2 r.ż. Wyrazy- sygnały reprezentują całą wypowiedź. Czynnikiem różnicującym znaczenie wypowiedzi są elementy prozodyczne (melodia, akcent, rytm). Pojawiają się również onomatopeje. Dziecko potrafi wypowiadać wszystkie samogłoski z wyjątkiem nosowych ("ą", "ę"). Pojawiają się spółgłoski: m, p, p', b, t, d, n, ń, k, k', ś, ć, czasami także ź i dź, pozostałe spółgłoski są zwykle zastępowane łatwiejszymi. Grupy spółgłoskowe są upraszczanie, dziecko często wypowiada jedynie pierwsze sylaby wyrazów lub same końcówki (pepe- pępek). Pod koniec tego okresu pojawiają się pierwsze wypowiedzi dwuwyrazowe, np. "mama da". 
  • gdy 2-letnie dziecko wymawia tylko pojedyncze dźwięki zamiast wyrazów, zwłaszcza jeśli w okresie niemowlęcym nie gaworzyło lub gaworzenie było mało nasilone;
  • gdy wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź jest całkowicie niezrozumiała dla osoby obcej;
  • gdy dwulatek nie różnicuje słuchowo wyrazów o podobnym brzmieniu (np. bułka- półka). 
Okres zdania 
od 2 do 3 r.ż.W tym okresie zaczynają się wykształcać kategorie gramatyczne, gwałtownie rośnie liczba słów, ustala się system fonologiczny. Wypowiedzenia są jednak niezgodne z normą językową, a realizacja fonemów jest reprezentowana często przez nieadekwatne głoski. Pod koniec tego okresu dziecko wymawia zwykle wszystkie samogłoski (w tym nosowe), wszystkie spółgłoski wargowe (p, p', b, b', m, m'), wargowo-zębowe (f, f', w, w'), środkowojęzykowe ( ś, ź, ć, dź, ń), tylnojęzykowe zwarte (k, k', g, g'), oraz ch, t, d, n, l, l', ł, j. Niekiedy pojawiają się również głoski szeregu syczącego (s, z, c, dz), a sporadycznie nawet szumiącego (sz, ż, cz, dż). Pozostałe głoski są zastępowane przez inne, grupy spółgłoskowe są upraszczane, występują reduplikacje ("kaka"), powtórzenia ("da-da-da"), opuszczenia sylab ("molot"), przestawki ("lapasol"), augmentatywa ("glucha"), zniekształcenie wyrazów ("ogiglafa"- fotografia). 
  • gdy dziecko wsuwa język między zęby przy wymawianiu głosek t, d, n, ń, ś, ź, ć, dź;
  • gdy słownictwo jest bardzo ubogie, dziecko posługuje się  przede wszystkim onomatopejami, nie buduje zdań;
  • gdy mowa jest niezrozumiała dla osób spoza najbliższego otoczenia lub dziecko mówi z poszumem nosowym. 
Okres swoistej mowy dziecięcej 
od 3 do 7 r. ż. Podstawowym środkiem porozumiewania się dziecka w wieku przedszkolnym są zdania, jednak zasady ich budowania nie są jeszcze w pełni ukształtowane. Stąd zjawiska takie jak kontaminacje ("odkluczyć drzwi"), przestawki ("kordła"), neologizmy ("czesowaczka"), agramatyzmy i inne. Stopniowo mowa upodabnia się coraz bardziej do mowy ogólnej. Ok. 4 roku życia utrwalają się spółgłoski syczące (s, z, c, dz). Zwykle między 4 a 5 rokiem życia pojawia się głoska "r", jak również ustalają się spółgłoski szeregu szumiącego (sz, ż, cz, dż). Między 5 a 6 rokiem życia dziecko powinno wymawiać prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego. 
Z dzieckiem czteroletnim, gdy:
  • zamiast głosek f, w wymawia p, b, h (np. żyrafa- żyrapa lub żyraha);
  • zamiast k, g wymawia  t, d (np. kotek- totet);
  • zamiast s, z, c, dz wymawia ś, ź, ć, dź (np. sanki- śanki);
  • zamiast r wymawia j (np. krowa- kjowa) - "l"- jest jeszcze normą!
  • zamiast c, dz wymawia s, z (np. cuda- suda, pędzel- pęzel);
  • ubezdźwięcznia głoski dźwięczne (np. zamiast b mówi p);
  • wsuwa język między zęby przy wymawianiu głosek (tj. w wypadku 3-latka oraz szeregu syczącego);
  • mowa jest zniekształcona, dziecko ma trudności z wyliczankami, zapamiętywaniem prostych wierszyków. 

Z dzieckiem pięcioletnim i starszym, gdy:

  • zamiast głosek sz, ż, cz, dż wymawia s, z, c, dz (np. szyba-syba);
  • zamiast r wymawia l lub ł (np. rak- lak, łak);
  • wsuwa język między zęby przy wymawianiu głosek (tj. w wypadku 4-latka oraz sz, ż, cz, dż) lub przy artykulacji tych głosek słychać niemiły poszum; 
  • przestawia głoski lub sylaby w obrębie wyrazu, skraca wyrazy, ma trudności z nazywaniem;
  • posługuje się ubogim słownictwem, buduje bardzo proste zdania, formy gramatyczne są mocno zaburzone;
  • ma trudności z podziałem wyrazów na sylaby i/lub głoski. 


Kamienie milowe rozwoju mowy u dziecka


Jak wspierać dziecko podczas terapii?


Aby Twoje dziecko mówiło pięknie...


Jak zmotywować dziecko do ćwiczeń logopedycznych




Jak wspierać rozwój mowy dziecka od urodzenia


Okresy rozwoju mowy


Archiwum